عزیزان من؛ معلّمان و معلّمات عزیز!

در سر کلاس، نه فقط درسی که شما میدهید، بلکه نگاهی که میافکنید، اشاره‌ای که میکنید، لبخندی که میزنید، اخمی که به‌رو میآورید، حرکتی که انجام میدهید و لباسی که میپوشید، بر روی دانش‌ آموز اثر میگذارد...

ما در مراجعه به خود اگر، عمیقترین احساسات و عواطف و حالاتمان را ریشه‌یابی کنیم، در انتهای خط، یک معلّم را مشاهده میکنیم. معلّم است که ما را میتواند شجاع یا جبان، بخشنده یا بخیل، فداکار یا خودپرست، اهل علم و طالب علم و فهم و فرهنگ، یا منجمد و بسته و پایبند به تفکّرات جامد بار بیاورد. معلّم است که میتواند ما را متدیّن، با تقوا، پاکدامن، یا خدای ناکرده بیبندوبار بار بیاورد. معلم چنین نقشی دارد. این ارزش معلّم است؛ این تأثیر معلّم است؛ این گره‌گشایی معلّم در مسائل عمده زندگی ما و نسل آینده ما و جامعه ما و کودکان ما و تاریخ آینده ماست. حال با این نقشی که معلّم دارد، جامعه، کشور، مردم، دولت و نظام باید درباره مسأله معلّم چگونه فکر کنند؟ ما نمیخواهیم در این صحبتهایی که راجع به کارگران و معلّمان میکنیم – تکلیف را بار بردوش این دو قشر کنیم؛ نه، همه‌مان تکلیف داریم. مردم عادّی هم که خارج از این دو قشرند، نسبت به اینها تکلیف دارند؛ دولت هم تکلیف دارد؛ کلّ نظام تکلیف دارد؛ مجلس تکلیف دارد؛ همه در قبال این دو قشر تکلیف دارند.

بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از کارگران و معلمان ۱۳۷۸/۰۲/۱۵

بروید سراغ کارهاى نشدنى، تا بشود. تصمیم بگیرید بر برداشتن کارهاى سنگین، تا بردارید. «و لا یخشون احدا الا الله». خب، زحمتهایش چه؟ رنجهایش چه؟ محرومیتهایش چه؟ جوابش این است که: «و کفى بالله حسیبا» خدا را فراموش نکن، خدا حسابت را دارد. در میزان الهى، رنج تو، محرومیت تو، کفّ نفس تو، حرصى که خوردى، زحمتى که کشیدى، کارى که کردى، خون دلى که خوردى، دندانى که روى جگر گذاشتى، اینها هیچ وقت فراموش نمیشود؛ «و کفى بالله حسیبا.»

مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای 20 مهر 1390

ما ملّتى هستیم با آرمانهاى بلند، با حرفهاى بزرگ، با قلّه‌هاى ترسیم‌شده‌اى که میخواهیم خودمان را به این قلّه‌ها برسانیم. این احتیاج دارد به انسانهاى صبور، عاقل، متدیّن، اهل ابتکار، اهل اقدام، دور از تنبلى، مهربان، عطوف، داراى حلم، داراى شجاعت، با رفتارهاى مؤدبّانه، پرهیزگار و انسانهایى که درد دیگران، درد آنها محسوب بشود.

یکی از بهترین سنتهایی که در این کشور بعد از انقلاب گذاشته شد

- مرحوم شهید باهنر که رحمت و رضوان خدا بر او باد، پایه‌گذار این کار بود -

همین معاونت پرورشی است. آمدند به بهانه‌هایی این را تعطیل کردند.

حالا نمیخواهیم سوءظن‌ گونه به این مسئله نگاه کنیم،

اما به‌هرحال کج‌ سلیقگی بود. به این عنوان که پرورش باید

به وسیله‌ معلمین متنوع در کلاسها انجام بگیرد و نباید جدا باشد،

این کانونی را که مخصوص اقدام پرورشی بود، تعطیل کردند.

تشکیل هویت نسل جدید به دست معلم است؛

یعنی حتی نقشی پررنگ‌تر از نقش خانواده و پدر و مادر.

خود شما هم فرزندان مدرسه‌ ای دارید و می‌بینید که

گاهی اوقات فرمایش آقا معلم یا خانم معلم برای بچه وحی منزل است؛

به خانه می‌آید، کاری را انجام می‌دهد یا کاری را انجام نمی‌دهد،

یا ساعتی می‌خوابد یا ساعتی ورزش می‌کند، یا کار دیگری می‌کند؛

چون اینها را معلم گفته. پدر و مادر که بارها این حرفها را می‌گویند، تاثیر ندارد؛

اما حرف معلم تاثیر دارد. در اکثر موارد حرف معلم بر حرف پدر و مادر

در ذهن کودک و نوجوان ترجیح پیدا می‌کند. این است نقش معلم.

اگر ما می‌خواهیم این هویت، خوب شکل بگیرد؛

اگر می‌خواهیم نسلی بوجود بیاید که اعتماد به‌ نفس

و انضباط اجتماعی داشته باشد؛ یک نسل مسوولیت‌پذیر و با عرضه

و با کفایت برای کارهای بزرگ، یک نسل دارای ابتکار، یک نسل مهربان

و بدون احساس انتقام‌گیری در درون خانواده‌ی بزرگ جامعه، یک نسل فداکار،

یک نسل پرکار، یک نسل کم اسراف و دور از اسراف؛

اگر می‌خواهیم فرهنگ عمومی جامعه به این سمت حرکت کند،

راه و کلیدش آموزش و پرورش است.

برای تربیت چنین نسلی، آموزش و پرورش باید مهیا و مناسب باشد.

بیانات در دیدار جمعی از معلمان استان کرمان ۱۳۸۴/۰۲/۱۲

همه تلاش شما باید این باشد که جوان مسلمان، مؤمن و بیدار تربیت کنید.

رحمت خدا بر شهید رجایی و شهید باهنر که این نهال را در زمین آموزش و پرورش نشاندند.

خوشبختانه امروز آموزش و پرورش از مدیریّت خوب و مؤمنی برخوردار است

و به این مسائل اهمیت داده میشود. البته عدّه‌ای کار شکنی میکنند؛

این را ما میبینیم و غافل نیستیم. همّت شما عزیزان امور تربیتی

در درجه اوّل این باشد که جوان را مؤمن، آگاه، روشن‌بین در مسائل دینی

و پایبند به معارف و عمل اسلامی بار بیاورید. آینده کشور این‌گونه تأمین خواهد شد.

بیانات در دیدار اعضای اتحادیه‌‌های انجمنهای اسلامی دانش آموزان‌

و مسئولان امور تربیتی سراسر کشور ۱۳۷۹/۱۲/۰۸

وظیفه‌ی شما معلمان در این‌جا خیلی سنگین می‌شود.

شما با عزیزترین، آسیب‌پذیرترین و موثرترین اقشار مواجهید.

شما با خیل عظیم جوانان و نوجوانان این کشور مواجهید.

آموزش و پرورش در این بخش، یک مسوولیت مضاعف دارد.

باید کاری کنیم که این نوجوان و جوان که امروز در این دوران حساس

و مهم و تعیین‌کننده‌ی انقلاب و نظام زندگی می‌کند،

امام را ندیده است، جنگ را ندیده است، انقلاب را ندیده است،

با آن ایمانی بار بیاید که بتواند در مقابل مطامع دشمنان،

در مقابل تجاوز بیگانگان، در مقابل سلطه‌گری آمریکا،

در مقابل نفوذ طلبی دستگاههای استعمارگری که یک عمر

این کشور و این ملت را چاپیدند و دستخوش و ملعبه‌ خودشان کردند،

مثل کوه محکم بایستد.

این، وظیفه‌ مهم این روزگار است.

وظیفه‌ رسانه‌ها در جای خود، همین است.

وظیفه‌ی مطبوعات هم در جای خود، همین است.

بیانات در دیدار جمعی از کارگران و معلمان ۱۳۷۷/۰۲/۰۹

معلمین عزیز! باید جوانان را بسازید.

باید نوجوانان را با روحیه‌ی کار، استقلال و علم‌طلبی، پرورش دهید،

نه با روحیه‌ی مدرک‌طلبی. مدرک چیست؟

مدرک به این عنوان که نشان دهد فردی دارای این معلومات است، خوب است؛

اما نمی‌تواند منشا اثری شود. آنچه مهم است، علم است.

علم و کار، برای جامعه لازم است.

همه‌ی مردم و مسوولین بدانند:

این‌که من عرض کردم «وجدان کاری»، یک تعارف نیست.

باید برنامه‌ریزی کنند. «وجدان کاری» باید فرهنگ عمومی مردم شود.

باید اگر کسی کاری انجام می‌دهد، فکر کند که

یک نفر بالای سرش ایستاده است؛ حتی اگر تنها، در اتاقی خلوت باشد.

کار باید کامل، محکم، قوی، ابتکاری و همراه با نیاز انجام گیرد.

یکی از کارهایی که وجدان کاری لازم دارد، تعلیم و تربیت است.

بیانات در دیدار جمعی از کارگران و معلمان ۱۳۷۴/۰۲/۱۳